Εν Αμφισση: Το φάντασμα της Χάρμαινας

Του Γιώργου Τατάκη

Στο παρελθόν έχω επισκεφτεί το Γαλαξίδι για τα αλευρομουτζουρώματα την Καθαρά Δευτέρα αλλά ποτέ την Άμφισσα για το ιδιόμορφο καρναβάλι του στοιχειού το τελευταίο Σάββατο των αποκριών. Το έθιμο αυτό συνδέεται με ένα πολύ παλιό, ρομαντικό τοπικό θρύλο. Σε αυτόν, ένας βυρσοδέψης αγαπούσε μία πολύ όμορφη κοπέλα και οι δυο τους ήταν πολύ ευτυχισμένοι. Όταν γύρισε μετά από ένα μακρύ ταξίδι του, με το οποίο κατάφερε να μαζέψει χρήματα και να αγοράσει βέρες, έμαθε ότι η κοπέλα είχε ένα τραγικό δυστύχημα. Την είχε χτυπήσει ένας κεραυνός και είχε σκοτωθεί. Απαρηγόρητος, έδωσε τέλος στην ζωή του. Επειδή δεν έγινε δεκτός λόγω της αυτοχειρίας, το πνεύμα του στοίχειωσε την πηγή της Χάρμαινας. Από τότε, κάθε φορά που ένας βυρσοδέψης της περιοχής ήταν στα τελευταία του το στοιχειό έβγαινε και ούρλιαζε την νύχτα. Ο θρύλος λέει ότι υπήρχαν και άλλα στοιχειά στην περιοχή που το κάθε ένα προστάτευε κάποια πηγή ή άλλη περιοχή. Κατά καιρούς αυτά τα στοιχειά πολεμούσαν μεταξύ τους και ακουγόντουσαν στην περιοχή ουρλιαχτά και σύρσιμο από αλυσίδες. Οι κάτοικοι από τον φόβο τους κλειδαμπαρώνονταν στα σπίτια τους. Μετά από πολλά χρόνια, το ουρλιαχτό σταμάτησε και οι ντόπιοι πιστεύουν ότι τελικά έγινε δεκτό στον παράδεισο και βρήκε την γαλήνη του.

Πήγα στην πόλη όσο πιο νωρίς μπορούσα για να δω την περιοχή και να καταλάβω το πρόγραμμα του δρώμενου. Η Άμφισσα είναι πολύ όμορφη πόλη με πολλά αναπαλαιωμένα κτίρια. Μέσα σε αυτά μπορείς να βρεις παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες με υπέροχους μεζέδες. Έμαθα ότι η παρέλαση θα ξεκινούσε από το τοπικό εικαστικό εργαστήρι οπού πολλοί από τους συμμετέχοντες οι οποίοι δεν ετοιμαζόντουσαν στα σπίτια τους θα ντύνονταν εκεί. Πήγα εκεί κατά τις πέντε το απόγευμα και πράγματι αρκετοί ήταν ήδη εκεί όπου έβαζαν στολές και έβαφαν τα πρόσωπά τους. Σύντομα, πολλοί από τους μικρούς είχαν ετοιμαστεί και έβγαιναν στους δρόμους για να παίξουν και να διασκεδάσουν.

Η μουσική στους δρόμους είχε ήδη ξεκινήσει. Πολλοί από αυτούς είχαν τσίγκινους τενεκέδες και τους χτυπούσαν με κλαδιά για να κάνουν θόρυβο. Ο δυνατός θόρυβος είναι μία μέθοδος που συναντάται συχνά σε δρώμενα τα οποία έχουν σκοπό να διώξουν στοιχειά και άλλα κακά πνεύματα. Εντωμεταξύ, τα τρία στοιχειά ετοιμαζόντουσαν μέσα στο εικαστικό εργαστήρι. Αυτοί που θα τα κουβαλούσαν φορούσαν προβιές και δέρματα από κατσίκες ως στολές. Καθώς έπεφτε η νύχτα και η μουσική έπαιζε στους δρόμους, όλα άρχιζαν να δένουν μεταξύ τους. Η νύχτα τα έκανε όλα να μοιάζουν πιο τρομακτικά, ακόμη και τις μικρές νεράιδες. Κόσμος άρχισε να συρρέει στο εικαστικό εργαστήρι για να αρχίσει η παρέλαση.

Η παρέλαση θα ξεκινήσει από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο κέντρο της πόλης και θα κατέβει μια μεγάλη πέτρινη σκάλα με κατεύθυνση προς την πλατεία Κεχαγιά. Κατά μήκος των σκαλοπατιών μικρές νεράιδες έχουν πάρει την θέση τους κρατώντας αναμμένες δάδες. Η παρέλαση συνοδεύει τα τρία μεγάλα στοιχειά που κατευθύνονται στην πλατεία. Υπάρχει μία μεγάλη ξύλινη σκηνή που έχει στηθεί στην πλατεία και υπάρχουν πολλοί προβολείς και τρομακτικοί ήχοι από ουρλιαχτά και σύρσιμο αλυσίδων. Τα στοιχειά φτάνουν στην σκηνή και πολεμούν μεταξύ τους. Το στοιχειό της Χάρμαινας είναι όπως πάντα ο νικητής. Αφού τα στοιχειά εγκαταλείψουν την σκηνή, ένας τεράστιος αριθμός ντυμένων παρελαύνει από αυτή. Γύρω από την σκηνή υπάρχει μεγάλο κοινό που παρακολουθεί την παράσταση. Όταν όλοι οι συμμετέχοντες περάσουν από την σκηνή, το πάρτι συνεχίζεται στα τοπικά μπαρ και ταβέρνες.